Inhoud
Elektriciteit in de badkamer leggen
Van bijverwarming, contactdozen en verlichting tot haardrogers en elektrische tandenborstels: elektriciteit is eigenlijk onmisbaar in de badkamer. Nu valt elektriciteit niet zo goed te combineren met water.
Water is een uitstekende elektrische geleider. Komt je lichaam in contact met water, en dat water in contact met bijvoorbeeld de elektriciteit uit een rondslingerende contactdozen? Dan kun je geëlektrocuteerd worden. In een vochtige ruimte als de badkamer is het dus oppassen geblazen met elektrische installaties.
Om de veiligheid in je badkamer te garanderen, bestaan er duidelijke richtlijnen. Bij het vernieuwen, aanpassen of voorzien van elektriciteit in de badkamer moet je bepaalde regels volgen.
Hoe kun je zelf elektriciteit aanleggen? Tips
Heb je ervaring met en kennis over het aanleggen van elektrische installaties? Dan kun je eventueel zelf aan de slag met het aanleggen van elektriciteit in de badkamer. Met onderstaande tips maak je het jezelf iets eenvoudiger:
- Aardlekschakelaar. Je badkamer moet over een eigen aardlekschakelaar beschikken. Je kunt zo’n schakelaar online bestellen, of in een doe-het-zelfzaak kopen.
- Juiste materiaal. Gebruik stevig, duurzaam en waterdicht materiaal. Het materiaal moet bovendien voldoen aan de kwaliteitsstandaarden.
- Voltbeperking. Gebruik geen apparaten met een volume van meer dan 220 V.
- Respecteer de zones. In badkamers werk je met elektrische zones. Daarover lees je verder in dit artikel meer.
- Schakel de stroom uit. Voor je begint, schakel je alle stroom uit. Test met een spanningsmeter of de stroom effectief is uitgeschakeld.
- Vermijd overbelasting. Laat je bijvoorbeeld elektrische vloerverwarming installeren? Laat het elektriciteitsnet dan zodanig aanpassen dat het niet overbelast wordt.
- Dubbelpolige schakelaars. Lampen en stopcontacten kun je koppelen aan een dubbelpolige schakelaar. Zo blijft het elektriciteitscircuit tussen het stopcontact en de schakelaar vrij van elektrische stroom.
Tip: Bij een grondige badkamerrenovatie doe je best beroep op een elektricien. Hij of zij kan het elektriciteitscircuit controleren, de aarding nakijken, en een elektriciteitsplan opmaken. Met de hulp van een ervaren vakman weet je precies welke elektrische installaties vervangen moeten worden, en welke je in huidige staat op het circuit kunt aansluiten.
Ontvang offertes
Wat is NEN 1010?
NEN 1010 is de Nederlandse norm die de veiligheidsvoorschriften voor elektrische installaties vastlegt. Ook voor badkamers zijn de normen zeer strikt. Je mag dus niet zomaar overal elektrische leidingen of toestellen plaatsen. Deze regels zorgen ervoor dat de installatie veilig gebruikt kan worden in een vochtige omgeving zoals de badkamer.
Elektrische zones
De NEN 1010 verdeelt de badkamer in drie veiligheidszones, genummerd van 0 tot en met 2, gebaseerd op de afstand tot een waterbron (zoals een bad of douche). Voor elke zone gelden bepaalde voorschriften voor elektrische toestellen, armaturen en aansluitingen. Hoe dichter bij de waterbron, hoe strenger de eisen.
Bij overlappende zones (bijvoorbeeld bij een inloopdouche en bad in dezelfde ruimte), geldt steeds de regel van de zone met de strengste eisen.
Alle groepen in woningen moeten sinds 2005 worden beschermd met een aardlekschakelaar van maximaal 30 mA, dus ook de groepen die de badkamer voeden. Deze schakelaar moet zich buiten de badkamer bevinden, bij voorkeur in de meterkast. Ook toestellen met een lage veiligheidsspanning moeten hierachter geplaatst worden
Zone 0
Zone 0 is het interieur van het bad of de douchebak.
In deze zone zijn alleen elektrische toestellen toegestaan als ze:
- Specifiek zijn ontworpen voor gebruik in zone 0.
- Werken op Zeer Lage Veiligheidsspanning (ZLVS): max. 12V wisselspanning of 30V gelijkspanning.
- Beschikken over een minimum IP-waarde van IPX7 (beschermd tegen onderdompeling).
Let op: bij een inloopdouche zonder douchebak wordt zone 0 bepaald vanaf de vloer tot 10 cm hoogte, binnen de denkbeeldige verticale cilinder onder de douchekop.
Zone 1
Zone 1 strekt zich uit boven zone 0, tot een hoogte van 2,25 meter vanaf de vloer (of vanaf de rand van het bad/douchebak).
In deze zone geldt:
- Alleen toestellen met ZLVS zijn toegestaan.
- Voedingsbronnen (transformatoren) moeten buiten de zones worden geplaatst.
- De toestellen moeten minstens een IPX4-waarde hebben (beschermd tegen spatwater).
- Douche- of badarmaturen, ingebouwde verlichting op ZLVS en ventilatoren op laagspanning mogen wel, mits correct geïnstalleerd.
Zone 2
Zone 2 is de ruimte die direct grenst aan zone 1, en strekt zich 60 cm horizontaal uit rond het bad of de douche, tot een hoogte van 2,25 meter.
Hier zijn toestellen toegestaan die:
- Minimaal een IPX4-beschermingsgraad hebben.
- Bij voorkeur werken op ZLVS.
- Eventueel 230 V toestellen mogen bevatten mits:
- Ze zijn geschikt voor zone 2 (bijvoorbeeld bepaalde ventilatoren of verlichting).
- Ze worden aangesloten achter een aardlekschakelaar van 30 mA.
Buiten de zones
De ruimte buiten zone 2 valt niet meer onder de specifieke badkamerzones, maar moet nog steeds veilig zijn. Hier gelden de algemene regels uit de NEN 1010.
- Standaard elektrische toestellen (bijvoorbeeld stopcontacten en schakelaars) mogen hier worden geplaatst.
- Stopcontacten moeten altijd achter een aardlekschakelaar van 30 mA zijn aangesloten.
- Er wordt aanbevolen om ook hier toestellen te kiezen met een geschikte IP-waarde, zeker bij een kleine badkamer, dan is de kans groter dat spatwater, condens of vocht plekken buiten de zones bereikt.
Waarom geen/wel stopcontacten in de badkamer?
Een badkamer zonder stopcontacten is in principe mogelijk, maar geen vereiste. Als je de regels van het AREI volgt, kun je de stopcontacten veilig plaatsen.
Wat is de perfecte hoogte voor stopcontacten in de badkamer?
De belangrijkste basisregel: er moet minstens 60 centimeter zitten tussen het stopcontact en de waterbron. Praktisch gezien betekent dit dat stopcontacten enkel thuishoren in zone 3. Daarnaast moeten de stopcontacten voorzien zijn van lage spanning.
Er geldt een uitzondering op badkamermeubels. Plaats de stopcontacten daar bij voorkeur wel hoger dan de wastafel. Ook mag je contactdozen in zone 2 plaatsen, als die een vermogen van maximaal 100 W hebben, of aangesloten zijn op een aardlekschakelaar van 10mA.
Tip: gebruik spatwaterdichte stopcontacten met een klapdeksel voor extra bescherming.
Wat zijn de aandachtspunten voor een elektrische installatie in de badkamer?
Waarop moet je letten bij het installeren van elektrische voorzieningen in de badkamer? Met onderstaande aandachtspunten houd jij je badkamer veilig, en voldoe je aan de AREI normen.
Tip: In vochtige ruimtes als een badkamer ga je best zo voorzichtig mogelijk te werk. Om zeker te zijn dat alle elektrische voorzieningen volledig veilig gebruikt kunnen worden, doe je beroep op een ervaren elektricien.
1. Differentieelschakelaar
Je moet de badkamer voorzien van een apart elektriciteitscircuit. Het circuit moet beveiligd zijn met een aardlekschakelaar (ook wel verliesstroom- of differentieelschakelaar) van 30mA die zich buiten de badkamer bevindt. Bij voorkeur plaats je de aardlekschakelaar in de verdeelkast van de woning.
Die aardlekschakelaar sluit automatisch af bij kortsluiting of stroomverlies. In de praktijk betekent dat dat de schakelaar ervoor zorgt dat de stroom uitgeschakeld wordt zodra je in contact komt met elektriciteit. Zo bescherm je jezelf en andere badkamergebruikers tegen elektrocutie.
2. IP-waarde van verlichting
De IP-waardes (bijvoorbeeld van spotjes voor in het plafond) geven weer in welke mate het toestel beschermd is tegen water. Boven in dit artikel vind je terug welke IP-waarde vereist is in welke zone. Over het algemeen geldt: hoe dichter bij de waterbron, hoe hoger de IP-waarde moet zijn.
Daarnaast is ook de veiligheidsspanne en het volume van de verlichting van belang. Let bij de aanschaf van badkamerverlichting dus zowel op de veiligheidsspanning als op het volume en de IP-waarde.
Plaats je de verlichting hoger dan 2,25 boven de bodem van het bad of de douche? Dan vervallen de spanningsbeperkingen. Blijf wel rekening houden met de IP-waarde.
Boven een lavabo geldt enkel een minimale IP-waarde IPX1.
3. Stopcontacten enkel in zones 2 en 3, uitzondering AREI lavabo
In zone 0 en 1 mag je geen stopcontacten plaatsen. In zone 2 en 3 moeten de aardlekschakelaars aangesloten zijn op een differentieelschakelaar van 10 mA. Ze moeten ook gevoed worden met lage spanning.
De voorschriften gelden niet voor wastafels. Voor de veiligheid bewaar je daar best een afstand van 60 centimeter tussen de kraan en het stopcontact.
4. Beperk het aantal schakelaars
Net als stopcontacten zijn schakelaars enkel toegestaan in zones 2 en 3. De schakelaars moeten een IP-waarde van minimaal IPX4 hebben (beschermd tegen spatwater). Ze bevinden zich in beide zones ook minstens 1,60 boven de badkamervloer.
Tip: Voor extra veiligheid kun je de schakelaars buiten de badkamer plaatsen. Maximale veiligheid? Kies voor dubbelpolige schakelaars, ook op plekken waar enkelpolige schakelaars zijn toegestaan.
5. Alle toestellen moeten geaard zijn
Elk metalen onderdeel in een vochtige ruimte als de badkamer moet voorzien zijn van aardingslussen. Het gaat zowel om een badkamerradiator of droogtrommel als om bijvoorbeeld een metalen badkuip, douchegoot of metalen wapening van de badkamervloer (voor die laatste gebruik je een aardmat). Zo vermijd je elektrocutie.
Moet de elektriciteit in je badkamer gekeurd worden?
Renoveer je een bestaande, of plaats je een nieuwe elektrische installatie? Dan moet je de installatie laten keuren door een erkende instantie. De verplichting geldt niet voor kleine, oppervlakkige aanpassingen die de elektriciteitsinstallatie van je woning niet beïnvloeden.
Let wel, ook zonder keuring moet je de AREI regels naleven.
Heb je extra info nodig? Stel je vragen en vergelijk gratis offertes
Op zoek naar een erkend vakman voor de elektrische installatie in je nieuwe of gerenoveerde badkamer? Vul snel onderstaand formulier in. Je ontvangt gratis en volledig vrijblijvende offertes en advies op maat. In enkele klikken ben je een belangrijke stap dichter bij het verwezenlijken van jouw project!