Inhoud
Wat is gebrand hout?
Bij Shou Sugi Ban worden houten planken met een speciale techniek blootgesteld aan vuur. Dit proces, dat zijn oorsprong vindt in Japan, staat daar bekend als Yakisugi.
De vlammen verkolen de toplaag van het hout (bijvoorbeeld Scandinavische spar), waardoor de planken extra sterk worden en een prachtige, karaktervolle uitstraling krijgen. De harde koollaag maakt het hout beter bestand tegen vuur, insecten en schimmels. Bovendien is gebrand hout zeer duurzaam en goed bestand tegen regen, wind en vorst. Hierdoor is het uitermate geschikt om gevels mee te bekleden, precies zoals in de eeuwenoude Japanse traditie.
Hoe is Shou Sugi Ban ontstaan?
Shou Sugi Ban is een vorm van de Japanse traditie Yakisugi, waarbij cipres of ander naaldhout aan één zijde wordt verkoold. Eeuwen geleden was het proces vrij eenduidig: drie planken werden in een puntvorm aan elkaar gebonden, zodat er een soort schoorsteen ontstond. Onderaan werd een vuur aangestoken om de planken te verkolen.
De techniek zou voor het eerst zijn toegepast in Sendai, een havenstad. Daar zochten timmerlieden een manier om aangespoeld drijfhout sneller te drogen, te verduurzamen en vervolgens te gebruiken.
De methode werd vooral populair omdat gebrand hout brandvertragend werkt. Veel huizen bestonden destijds grotendeels uit hout, waardoor een brand zich gemakkelijk door een stad of dorp kon verspreiden. Door de toplaag van gevels te verkolen, werd voorkomen dat vuur zich snel van woning naar woning kon uitbreiden.
Al snel bleek dat verkoold hout ook goed bestand is tegen schimmels en insecten. Shou Sugi Ban ontstond dus vanuit praktische en veiligheidsredenen. Toch speelde ook de esthetische waarde een belangrijke rol in de grote populariteit van gebrand hout.
Daarom wordt de techniek tot op de dag van vandaag toegepast. Ook moderne gebouwen krijgen gevels van gebrand hout. Het proces is inmiddels sterk verfijnd, waardoor Shou Sugi Banook tegenwoordig ook op op grote schaal geproduceerd kan worden.
Voordat de toplaag wordt verkoold, ondergaat het hout een thermische modificatie: hetzelfde proces waarmee thermowood wordt gemaakt. Daarbij wordt het blootgesteld aan stoom en hoge temperaturen. Na deze bewerking volgt het verkolen, waardoor een bijzonder duurzaam hout ontstaat dat uitstekend bestand is tegen uiteenlopende omstandigheden en bovendien een volledig unieke uitstraling heeft.
Duurzaamheidsklasse
De combinatie van thermische modificatie en het verkolen van de toplaag levert hout op dat uitzonderlijk duurzaam is. Shou Sugi Ban van Scandinavische spar valt doorgaans in duurzaamheidsklasse 1, wat inhoudt dat het zonder moeite meer dan 25 jaar meegaat.
Wat kost gebrand hout?
Shou Sugi Ban kost gemiddeld 70 tot 100 euro per vierkante meter. De precieze prijs hangt af van verschillende factoren. Zo wordt de prijs van Scandinavische spar voor een open gevelbekleding anders berekend dan wanneer je het toepast als planchetten.
Een eerste belangrijke factor is de houtsoort. Voor de thermische behandeling en het verkolen van de toplaag komen verschillende houtsoorten in aanmerking, waarvan Scandinavische spar misschien wel de bekendste is. Een duurdere, onbewerkte houtsoort zal na behandeling logischerwijs ook een hogere prijs hebben.
Daarnaast spelen de afmetingen van de planken een rol: hoe dikker het hout, hoe hoger de prijs. Tot slot is Shou Sugi Ban verkrijgbaar in verschillende profielen. Meestal kun je kiezen uit standaard planken, planchetten met een tand-en-groefsysteem of z-profielen.
Waarom kiezen voor gevelbekleding van gebrand hout?
Gebrand hout is slechts één van de vele soorten hout die geschikt zijn voor gevelbekleding. Yakisugi onderscheidt zich echter van andere soorten, zowel op esthetisch als technisch vlak. Hieronder vind je een handig overzicht met de belangrijkste voordelen en nadelen van deze bijzondere houtsoort. Ga jij voor een stijlvolle open gevelbekleding met de duurzame eigenschappen van de diepzwarte verkoolde toplaag?
Voordelen
Shou Sugi Ban heeft een groot aantal interessante technische eigenschappen die perfect van pas komen bij gevelbekleding. Ongeacht of je kiest voor Scandinavische spar of een van de vele geschikte houtsoorten.
Uitzonderlijk duurzaam
Gebrand hout valt in duurzaamheidsklasse I en gaat ook buitenshuis moeiteloos meer dan 25 jaar mee.
Onderhoudsvriendelijk
Shou Sugi Ban hoeft slechts eens in de 3 tot 6 jaar behandeld te worden. Bovendien hechten mossen en algen kunnen zich moeilijk aan het hout, waardoor de gevel nauwelijks gereinigd hoeft te worden.
Brandveilig
Het gecontroleerd verkolen van de toplaag geeft het hout unieke brandwerende eigenschappen.
Bestand tegen schimmels en insecten
Gebrand hout is ongevoelig voor aantasting door schimmels en insecten.
Bestand tegen neerslag, wind en stoten
Shou Sugi Ban is bijzonder stevig. Het hout beschermt je gevel tegen regen en wind en kan bovendien prima tegen een stootje.
Veelzijdig toepasbaar
Gebrand hout is ideaal voor gevelbekleding, eventueel met een open structuur, maar het leent zich ook uitstekend voor andere toepassingen. Buiten wordt het onder gebruikt bij tuinhuisjes, terrassen en paviljoens.
Ook binnenshuis komt het tot zijn recht: het is geschikt voor wand-, vloer- en plafondbekleding en kan zelfs verwerkt worden in meubels.
Unieke uitstraling
Naast de technische voordelen ziet Shou Sugi Ban er simpelweg prachtig uit. Het verkolingsproces benadrukt de specifieke textuur van het hout en de diepzwarte kleur ontwikkelt buitenshuis na verloop van tijd een schitterend patina. Zo ontstaat een gevel met een natuurlijke en karaktervolle afwerking.
Nadelen
Zonder fixeermiddelen of nabehandeling kunnen de houten planken zwarte afdrukken achterlaten. Binnen wordt het hout daarom meestal afgewerkt met een laag hars. Voor buitentoepassingen is zo’n behandeling vaak niet nodig.
Hoe lang gaat gebrand hout mee?
Shou Sugi Ban valt in duurzaamheidsklasse I. Dat betekent dat het hout uitzonderlijk duurzaam is (er bestaat namelijk geen hogere duurzaamheidsklasse). Zelfs bij buitentoepassing gaat het hout moeiteloos meer dan 25 jaar mee.
De exacte levensduur van een gevel in Shou Sugi Ban hangt wel af van de mate waarin het hout wordt blootgesteld aan wind en regen.
Na verloop van tijd zal de verkoolde toplaag enigszins weren. Dat heeft echter geen invloed op de sterkte of duurzaamheid van het hout. Het gaat enkel om kleine veranderingen in het uiterlijk. De koollaag kan verkleuren, meer gaan glanzen, of het oppervlak kan craqueleren. Toch blijft de karakteristieke uitstraling van een gevel in Shou Sugi Ban behouden, ook bij moderne gebouwen met open gevelbekleding.
Hoe zwart hout behandelen en onderhouden?
Gebrand hout is zeer onderhoudsvriendelijk. Na het branden wordt het hout behandeld. Het hout wordt geborsteld en ingewreven met natuurlijke oliën die de levensduur van het hout verlengen.
Na plaatsing moet de houten gevelbekleding om de drie tot zes jaar opnieuw worden behandeld. Hierbij breng je een nieuwe olielaag aan. Zo blijft de kleur behouden en komt het blanke hout onder de verkoolde toplaag niet zichtbaar.
Hout dat binnen wordt gebruikt, wordt meestal gefixeerd. Ook voor gebrande houten gevelbekleding is fixeren mogelijk als dat gewenst is, maar dit kan de levensduur van het hout verkorten. Binnen heeft fixeren geen nadelige gevolgen, omdat het hout daar niet wordt blootgesteld aan weersinvloeden.
Mogelijke toepassingen van gebrand hout
Shou Sugi Ban kan op veel verschillende manieren worden toegepast. Het hout is geschikt voor gevelbekleding, maar ook voor tuinhuisjes, schuttingen en terrassen.
Houtsoort
Voor het maken van gebrand hout kunnen diverse houtsoorten worden gebruikt. Na de thermische modificatie en het verkolen van de toplaag krijgt elke houtsoort een eigen uitstraling.
Thermische modificatie
Door een thermische behandeling verdiept de kleur van het hout. Verschillende houtsoorten zien er daardoor na een thermowoodbehandeling anders uit. Ook binnen één houtsoort kan het resultaat sterk variëren, afhankelijk van de gebruikte temperatuur en de duur van de behandeling.
Mate van verkoling
Het hout kan sterker of juist minder sterk verkoold worden. Hoe dieper het hout verkoold wordt, hoe meer uitgesproken de textuur van het hout. Diep verkoold hout krijgt een oppervlak met schubben dat doet denken aan een krokodillenhuid. Lichter verkoold hout daarentegen heeft een egale, zwarte uitstraling.
Afwerking: borstelen en olie
Gebrand hout kan op verschillende manieren worden afgewerkt. Het hout en de verkoolde laag kunnen één of meerdere keren worden geborsteld. Hoe vaker het hout wordt geborsteld, hoe lichter de kleur van de planken wordt.
Daarnaast kunnen verschillende oliën de textuur of de kleur van het hout op een eigen manier versterken.
Zo kan dezelfde houtsoort er heel verschillend uitzien, afhankelijk van de mate van verkoling en de gekozen afwerking.
Is gebrand hout geschikt voor gebruik binnenshuis?
Zwart of gebrand hout is uitstekend geschikt voor zowel binnen- als buitentoepassingen. Met de juiste nabehandeling kan Shou Sugi Ban zelfs worden gebruikt voor meubels. Ook vloeren, wanden of plafonds kunnen probleemloos worden afgewerkt met gebrande houten planken.
Voor gebruik binnenshuis wordt Shou Sugi Ban meestal afgewerkt met een laag hars. Daardoor behoudt het zijn unieke uitstraling en ontstaan er geen roetvlekken.
Alternatief voor zwart hout
Ben je op zoek naar een betaalbaar alternatief voor zwart of gebrand hout? Dan is hotwood pine ignite een interessante optie. Dit materiaal bestaat uit naaldhout dat eerst thermisch wordt behandeld. Vervolgens wordt het zwart geverfd en met een speciale techniek voorzien van een reliëf dat sterk lijkt op de textuur van Shou Sugi Ban.
Net als gebrand hout heeft hotwood pine ignite een lange levensduur. Het vraagt bovendien minder onderhoud en hoeft slechts om de 5 tot 7 jaar opnieuw behandeld te worden met zwarte verf op waterbasis. Hotwood pine ignite is, net als Shou Sugi Ban, geschikt voor zowel binnen- als buitentoepassingen.
Wat is de beste houten gevelbekleding voor jouw woning? Krijg gratis advies van specialisten
Wil je je gevel laten bekleden met Shou Sugi Ban? Dan doe je er best aan beroep te doen op een gevelexpert. Zo ben je zeker van het beste resultaat.
Wil je meer weten over gebrand hout of houten gevelbekleding? Of zoek je een gevelspecialist in jouw buurt? Vul dan hieronder snel het formulier in. Je ontvangt gratis en volledig vrijblijvend advies op maat, samen met meerdere offertes. Zo kan jij advies inwinnen, prijzen vergelijken en goed voorbereid een keuze maken!